NASIONALISME ETNIK DI KALIMANTAN BARAT

Authors

  • Kristianus Kristianus Universitas Kebangsaan Malaysia

DOI:

https://doi.org/10.14203/jmi.v37i2.637

Keywords:

Politics, identity, conflicts, nationalism, ethnic, hegemony

Abstract

Nowadays ethnical celebration triggered by the uncontrollable identity politics, is happening in Indonesia. In West Kalimantan, for instance, a struggle for the identity politics has succeeded in forming new governments in district levels. The new district governments are always based on the dominant ethnic groups in the area. The political impact of the identity politics can whip up the ethnical spirit by giving hegemony to ethnic monitory in the area. This paper argues that this phenomenon could become “ethnic nationalism”. Theoretically, identity politics is a struggle of a group or marginal people (periphery) politically, socially as well as culturally and economically. Various ethnic conflicts in West Kalimantan relate to the identity politics and the resistance towards the hegemony of the ruling ethnic elite. The paper concludes that the ethnic conflicts in West Kalimantan are the forms of effort of an ethnic group to show their existence. These people have been threatened, or for a long time they have been marginalized systematically, so that their spirit to fght against hegemony rise. Identity politics appearing in the forms of cultural institution such as ethnic customary council could be explained as the ethnic systematic efforts to strengthen their identity, which eventually could become a prospective “ethnic nationalism”.

Key words :,,,,,.

 

References

Aditjondro, George Junus. 2001. Cermin Retak Indonesia. Yogyakarta: Cermin.

Amirrachman, Alpha (ed.). 2007. Revitalisasi Kearifan Lokal, Study Resolusi Konflik di Kalimantan Barat, Maluku dan Poso. International Center for Islam and Pluralism. Jakarta: ICIP.

Anyang, Thambun Y.C. 1998. Kebudayaan dan Perubahan Daya Taman Kalimantan dalam Arus Modernisasi. Jakarta: Gramedia.

Badan Pusat Statistik Propinsi Kalimantan Barat (BPS). 2003. Kalimantan Barat dalam Angka 2002. Pontianak: BPS Kalbar.

Baharudin, Shamsul Amri. 2000. “Pembentukan identiti sebagai fenomena sosial: Suatu komentar konseptual dan empirical”. Dalam. Yusriadi & Moh. Haitami

Salim (Ed.). 2002. Islam di Kalimantan Barat, hlm. 13-34. Prosiding kollokium Dayak Islam di Kalimantan Barat.

Baharudin, Shamsul Amri. 2000. “Ilmu kolonial” dan pembinaan “Fakta” mengenai Malaysia. Dalam Rahimah Abd Aziz & Mohamed Yusof (Ed.). 2000. Budaya dan Perubahan, hlm. 56-71. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia.

Baharudin, Shamsul Amri. 2001. Identiti dan etnisiti, tinjauan teoritis. Dalam YusriadiEDISI XXXVII / NO.2 / 2011 | 175 & Haitami salim (Ed.). Proseding Koloqium Dayak Islam di Kalimantan Barat, hlm. 11-30. Pontianak: STAIN Pontianak-FUI-MABM.

Baharudin, Shamsul Amri. 2007. Modul Hubungan Etnik. Shah Alam: Universiti Teknologi Mara.

Collins, James.T. 2005. Bahasa Melayu Bahasa Dunia, Sejarah Singkat. Jakarta: Obor.

Collins, James.T. & Awang Sariyan. 2006. Borneo and the Homeland of the Malays. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Coomans, Mikhail. 1987. Manusia Daya Dahulu, Sekarang, Masa Depan. Jakarta: Gramedia.

Davidson, Jamie Seith. From Rebellion to Riots, Collective Violence on Indonesian Borneo. Singapore: Nus Press.

Djayadi, Muhamad Iqbal. 2003. “Kekerasan etnik dan perdamaian etnik:dinamika relasi sosial di antara Dayak, Melayu, Cina & Madura di Kalimantan Barat”. Paper yang dipresentasikan untuk Reading Group LIPI Jakarta, 20 Januari: www.communalconflict.com

Gramsci, Antonio. 1971. Selection from the Prison Notebooks. London: Lawrence & Wishart.

Hulten, Herman Josef. 1992. Hidupku di Antara Suku Daya. Jakarta: Gramedia.

Kristianus Atok. 2009. Orang Dayak dan Madura di Sebangki. Pontianak: YPBCordaid.

Marko Mahin. 2007. Damai dan adil di Tanah Dayak, Refleksi 111 Tahun rapat Perdamaian Para Pengayau. www.dayak21.org

Maunati, Yekti. 2004. Identitas Dayak, Komodifkasi dan Politik Kebudayaan. Yogyakarta: LkiS.

Rahimah Abdul Aziz & Mohamed Yusoff Ismail. 2000. Masyarakat, Budaya Dan Perubahan. Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.

Sellato, Bernard. 1989. Nomads of the Borneo Rainforest. Honolulu: University of Hawaii Press.

Sellato, Bernard. 2002. Innermost Borneo, Studies in Dayak Culture. Singapore: Singapore University Press.

Siahaan, Harlem. 1989. Pembauran di Kalimantan Barat Prospek dan Perspektif Sejarahnya. Dalam buku Interaksi antar suku bangsa dalam masyarakat majemuk. Jakarta: Depdikbud.

Suni, Bakran 2007. Sejarah Melayu Sambas. Pontianak: Lembaga Penelitian176 | Masyarakat Indonesia Universitas Tanjungpura.

Suni, Bakran. 2010. Demokrasi dan Budaya Politik: Suatu Kajian Pemilihan Kepala daerah Provinsi Kalimantan Barat. Bangi: Tesis PhD, UKM-ATMA.

Tambunan, Edwin Martua Bangun. 2004. Nasionalisme etnik Kashmir dan Quebec. Semarang: Indra Pustaka Utama.

Yusoff, Ismail. 2004. Politik dan Agama di Sabah. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia.

Downloads

Published

2011-12-19

How to Cite

Kristianus. (2011). NASIONALISME ETNIK DI KALIMANTAN BARAT. Masyarakat Indonesia, 37(2), 147–176. https://doi.org/10.14203/jmi.v37i2.637